نویسنده مقاله: ناصر آقازاده
تعیین گروههای سنگی پتروفیزیکی با استفاده از مفهوم واحدهای جریانی و روش تحلیل خوشه ای
مطالعه موردی از سازند داریان، میدان پارس جنوبی، خلیج فارس.
چکیده:
سازند داریان به سن آپتین، به عنوان یکی از مخازن حاوی نفت در میدان گازی پارس جنوبی به شمار میرود. وقوع ناپیوستگی بزرگ جهانی در انتهای آپتین، موجب رخنمون تحت الجوی این سازند، تاثیر فرآیندهای دیاژنژ جوی و گسترش شدید حفرات انحلالی شده است. هدف از این مطالعه بررسی ویژگیهای مخزنی، مشخص کردن توزیع فضایی شاخصهای پتروفیزیکی مانند تخلخل، تراوایی و اشباع شدگی است. روابط تخلخل- تراوایی را میتوان در چارچوب واحدهای جریانی هیدرولیکی به منظور تعیین سنگهای مخزنی ناهمگن به کار گرفت. یک واحد جریانی، حجمى از سنگ مخزن است که به طور عمودى و جانبى پیوسته و قابل پیشبینی بوده و خصوصیات زمین‌شناسى و پتروفیزیکى تاثیرگذار بر روى جریان سیال در درون آن ثابت است و به طور مشخص از سایر حجم‌هاى سنگی متمایز است. هر واحد جریانی هیدرولیکی با نشانگر زون جریانی مرتبط میباشد. بنابراین زونبندی یک مخزن با استفاده از نشانگرهای زون جریانی و شناسایی واحدهای جریانی میتواند برای ارزیابی کیفیت مخزنی بر اساس روابط نفوذپذیری- تخلخل استفاده شود. در مطالعه حاضر، سازند داریان به پنج واحد جریانی هیدرولیکی براساس نشانگر زون جریانی تقسیم شده است. به منظور شناسایی رخسارههای با بهترین و بدترین وضعیت مخزنی، درصد هر یک از واحدهای جریانی در رخسارههای شناسایی شده تعیین شد. هدف آنالیز خوشهای قرار دادن یک مجموعه از دادهها در گروههایی (که خوشه نامیده میشود) میباشد، به طوریکه دادههای درون هر یک از گروهها اختلاف چندانی با یکدیگر نداشته و همگن باشند و نسبت به دادههای سایر خوشهها ناهمگن باشند. خوشهسازی سلسلهای، روشی برای گروهبندی دادهها به طور همزمان در مقیاسهای مختلف با استفاده از درخت خوشهای است، که در آن بهترین مقیاس به منظور گروهبندی دادهها استفاده میشود.، در مطالعه حاضر و با استفاده از این روش و به منظور گروهبندی دادههای تخلخل- تراوایی با ویژگیهای مشابه در خوشههای جداگانه، تعداد پنج خوشه تعیین و به منظور ایجاد ارتباط با فابریکهای سنگی، درصد هر یک از رخسارهها در خوشهها تعیین شد. هر دو روش نتایج رضایت بخشی را در مطالعه سازند داریان در این میدان ارائه داده است. بر این اساس میتوان تکنیکهای مورد استفاده را به طور کاربردی برای مطالعات زمینشناسی سایر مخازن ناهمگون بکار برد.
